Endüstriyel vana çeşitlerini bu yazımızda avantaj ve dezavantajlarıyla birlikte anlattık, şimdiden keyifli okumalar. Bir önceki yazımızda bir vanayı seçerken dikkat edilmesi gereken kriterlerden bahsetmiştik. Doğru kriterleri belirledikten sonra prosesimize en uygun vanayı seçmemiz gerekmektedir. Vana çeşitlerinden; Kelebek Vana, Küresel Vana, Glob Vana, İğneli Vana, Diyaframlı Vana ve Bıçaklı Sürgülü Vana'ların özelliklerini avantaj ve dezavantajlarını aşağıda inceleyebilirsiniz. SMSTORK ve VARNASAN markalı tüm vana çeşitlerimize TORK anasayfa ve Varnasan anasayfalarından ulaşabilirsiniz..
Kelebek Vanalar
Kelebek vanalar esas olarak bir sıvının akış hızını kontrol etmek için kullanılır. Kelebek valfin hangi malzemeden yapıldığına bağlı olarak, farklı akışkan türleri için kullanılabilir: su veya yağ gibi kimyasal olarak nötr akışkanlar, çamur, gıda ürünleri veya farmasötik akışkanlar ve bazı kelebek vanalar, aşındırıcı akışkanlarla çalışmak üzere özel olarak tasarlanabilir. Katı partiküller içeren akışkanlar için kelebek vana kullanılamaz, ancak tamamen kapanmasını engelleyebilir.
Kelebek vana, çeyrek turlu bir vanadır. Çalıştırmak için açık ve kapalı konum arasında 90° dönüş gerektirir. Büyük çaplar için, doğrudan valf üzerine uygulanan basıncı dengeleyen bir dişli kutusu ile donatılmış bir çalıştırma sistemi gerekebilir.
Kelebek vanalar, iyi bir sızdırmazlık sistemi sağlamak için tasarlanmıştır. Büyük çaplı kelebek vanalar genellikle flanş montajı kullanır ve örneğin ısıtma devreleri için tasarlananlar genellikle vidalı vanalardır. Kelebek vanalar, özellikle küresel vanalara kıyasla genellikle minimum alan gereksinimine sahiptir.
Kelebek Vanaların Avantajları
- Kelebek vanalar %100 akışı kontrol eder.
- Çeyrek turlu vana özelliğine sahiptir.
- Kelebek vanalar iyi bir sızdırmazlık sistemine sahiptir.
- Kelebek vanalar alternatiflerine göre daha az alan kaplarlar.
Kelebek Vanaların Dezavantajları
Kelebek vanalar; eğer üretim prosesiniz partikül içeren sıvılardan oluşuyorsa, kelebek vanalar prosesisinize uygun olmayabilir.
İlginizi Çekebilir: Tork Marka Tüm Vana Çeşitlerimizi İnceleyin!
Küresel Vanalar
Küresel vanalar, bir akışkanın dolaşımını durdurmak için kullanılır. Küresel vana, genellikle boru ile aynı çapta, içine bir delik açılmış bir küre şeklindedir. Açık konumda akışkan akışını engellememe avantajına sahip çeyrek dönüşlü vanadır. Küredeki delik, boru ile aynı çapa sahip olduğunda buna tam açık vana denir. Kapalı konumda bu tip vanalar iyi bir sızdırmazlık sistemi sağlar.
Bu valf hem sıvılar (su, yağ,…) hem de gazlar için kullanılır. Bazı küresel vanalar ayrıca konik bir plug ile donatılmıştır. Küresel vanalar ayrıca 3 yollu veya 4 yollu vanalar olarak gelir. Bu durumda sektör vanaları olarak da bilinirler.
Küresel Vanaların Avantajları
- Küresel vananın kapalı olduğundan emin olun.
- Kürsel vanalar çeyrek turlu vana özelliğine sahiptir.
- Küresel vanalar sıvı ve gaz ortamlarına uyumludur.
Küresel Vanaların Dezavantajları
Küresel vanalar üretim prosesinizde su darbesi riskine karşı görece korumazdır. Eğer üretim prosesinizde su darbesi varsa, küresel vana ilk tercihlerinizden birisi olmaması gerekmektedir.
Glob ve Pistonlu Vanalar
Glob Vanalar ve Pistonlu Vanalar aynı prensipte çalışır. Uçta daire şeklinde bir parça veya piston bulunan bir çubuk, sıvının akışını engellemek için valfe iner. Glob valfler ve pistonlu valfler, bir sıvıyı borudaki basınca göre ayarlamak için özellikle uygundur. Birçok glob vana aktüatörü, vana açıklığının basınca göre ayarlanmasını sağlayan bir ayar yayı içerir.
Bu tip valfin ana dezavantajı, önemli yük kaybıdır. Ayrıca akışkan basıncı çok yüksek olduğunda bu valfi kapalı konumda çalıştırmak zordur. Ek olarak su darbesine yol açabilecek şekilde çok hızlı kapanabilirler. Bu vanalar ayrıca 3 yollu vanalar olarak da mevcuttur.
Glob ve Pistonlu Vanaların Avantajları
- Glob ve pistonlu vanalar akış regülasyonu güçlü vana çeşitleridir. Yoğun akış regülasyonu olan üretim prosesleriniz için en uygun vana çeşididir.
- Glob ve pistonlu vanalar basınç kontrolü ile uyumlu çalışmaktadırlar. Üretim bandınızda basınca dayalı bir üretiminiz varsa glob vana veya pistonlu vana tercih edebilirsiniz.
Glob ve Pistonlu Vanaların Dezavantajları
Glob ve pistonlu vanaların en büyük dezavantajı yük kaybıdır. Diğer dezavantjı ise akışkan basıncı çok yüksek olduğu durumlarda, glob ve pistonlu vanaları kapalı halde çalıştırmak oldukça güçtür.
İğneli Vanalar
İğneli vanalar, özellikle düşük akışlı sıvıların veya gazların düzenlenmesi için kullanılır. Bunlar, düşük basınçlı uygulamalar için tasarlanmış küçük çaplı valflerdir. Genellikle manuel olarak çalıştırılırlar. Ev içi uygulamalarda ve sıvı örnekleme operasyonlarında çok sık bulunurlar. Ucuz olmaları neden bu kadar popüler olduklarını açıklamaktadır.
İğneli Vanaların Avantajları
İğne valfler düşük akışlı sistemler için kullanıldığından popüler bir vanadır. Manuel kontrole sahip, küçük çaplı vanalar olduklarından diğer vanalara göre daha ucuzdurlar ve evde kullanıma uygundurlar.
Diyaframlı Vanalar
Diyaframlı vanalar esas olarak hijyenik ve aseptik işlemlerde, yani sirkülasyon sıvısının herhangi bir potansiyel kontaminasyondan izole edilmesi gerektiğinde kullanılır.
Diyaframlı valfler, bazı durumlarda sıvı regülasyonu için kullanılabilmelerine rağmen, öncelikle açık/kapalı modda çalışırlar. Açık konumda, bu valfler “tam açık” olarak adlandırılır ve kapanan diyafram sıvı akışını tamamen temizlediğinden neredeyse hiç basınç düşüşü oluşturmaz. Bu valflerin sızdırmazlığı mükemmeldir çünkü sıvı ile gövde arasında doğrudan temas yoktur, ancak özellikle sıvı katı parçacıklarla yüklüyse diyaframın iyi durumda olmasını sağlamak için düzenli bakım gerektirirler. Erken aşınmayı önlemek için membran malzemesinin çalışma sıcaklığına ve basınç koşullarına iyi adapte edildiğinin kontrol edilmesi önemlidir.
Diyaframlı vanalar ağırlıklı olarak gıda ve ilaç endüstrilerinde kullanılmaktadır. Ayrıca, yapıldıkları malzemelere, özellikle de membrana bağlı olarak, kimya endüstrisinde ve ultra saf uygulamalarda da sıklıkla kullanılırlar. Çamur ve yüksek viskoziteli sıvılar için de uygundurlar.
Bu tip valf, geniş çaplı devreler için mevcut değildir: genellikle DN350'den daha geniş üretilmezler.
Diyaframlı Vanaların Avantajları
- Diyaframlı vanalar sınırlı kafa kaybına sahiptir.
- Üst düzey bir sızdırmazlık sağlarlar.
- Gıda ve ilaç sektörlerinde yoğun olarak kullanılırlar.
- Diyaframlı vanalar, partikül içeren sıvılara da uyumludurlar.
Diyaframlı Vanaların Dezavantajları
Diyaframlı vanalar diğer vana çeşitlerine göre daha fazla dikkat gerektiren bakımlar gerektirir. Bakımların periyodik ve tam olarak yapılması oldukça önemli bir konudur. Bu yüzden bakım maliyetleri diğer endüstriyel vana çeşitlerine göre yüksektir. Diyaframlı vanalar küçük nominal bir çapa sahiptir. Diğer vana çeşitleriyle karşılaştırıldığında nominal çapı daha küçük kalmaktadır.
İlginizi Çekebilir: Hannover Messe'de Endüstri Yenilikleri Takip Edilecek
Hannover Messe 2023 fuarı hakkında detaylı bilgi alın.
Bıçaklı Sürgülü Vanalar
Bıçaklı sürgülü vanalar madencilik, enerji santralleri ve kağıt, kimya ve gıda endüstrilerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Kapatma damperinin (kapalı konumda sıvı akışını engelleyen plaka) doğrusal hareketi nedeniyle çok kompakt olma avantajına sahiptirler. Bıçaklı sürgülü vana, kapak kısmen açık konuma getirildiğinde bir kontrol vanası olarak kullanılabilmesine rağmen, esasen bir kapatma vanasıdır.
Bıçak sürgülü vanalar, atık su veya çamur gibi katı parçacıklarla yüklü sıvılar için kullanılabilir. Genel bir kural olarak, bıçaklı sürgülü vana, devrenin yukarı akış tarafında (sıvı giriş tarafında) sızdırmaz olacak şekilde tasarlanmıştır, ancak bazı vanalar, sıvı akışının yönünden bağımsız olarak kullanılmalarına izin verecek şekilde her iki tarafta da sızdırmazdır. Açık konumda vana akışkan yönünün değişmesine neden olmadığı için yük kaybı çok düşüktür.
Ancak kapanma ve açılma süresi çok uzun olabilir ve kapak ile sızdırmazlık elemanları arasındaki aşınma sorunlarını gidermek için düzenli bakım yapılması gerekmektedir.
Bıçaklı Sürgülü Vanaların Avantajları
- Bıçaklı sürgülü vanalar, kalınlık açısından diğer vana çeşitlerine oranla daha büyük alan kaplamaktadır.
- Bıçaklı sürgülü vanaların çok düşük yük kaybı olmaktadır. Yüksek basınçlı ya da yüksek akışa sahip prosesleriniz için rahatlıkla kullanabilirsiniz.
- Üretim hattınızda partiküllü sıvı içeren hammaddeler yer alıyorsa, bıçaklı sürgülü vanaları tercih edebilirsiniz.
İlginizi Çekebilir: Tork Patlaç Valf Çeşitleri
Tork marka patlaç valfler hakkında daha fazla bilgi alabilir, fiyat ve stok bilgisine buradan ulaşabilirsiniz.
Bıçaklı Sürgülü Vanaların Dezavantajları
Bıçaklı sürgülü vanalar, diğer vana çeşitlerine kıyasla daha büyük olduklarından yavaş açılıp kapanmaktadırlar. Diğer endüstriyel vana çeşitleri gibi bıçaklı sürgülü vanaların da düzenli bakımlarını yapmak oldukça elzemdir.
Multi Channel Vanalar
Multi channel vanalar, birden fazla girişi ve/veya çıkışı olan vanalardır. En yaygın olanları 3 yollu vanalardır ve genellikle küresel vanalardır. Bu valfler genellikle bir tesisatta iki farklı devre arasındaki sıvı akışını düzenlemek için kullanılır. 2 sıvıyı karıştırmak için de kullanılabilirler. Ayrıca 4 yollu, 5 yollu ve 6 yollu vanalar vardır. Bundan daha fazla kanala sahip valfler çok nadirdir.
Su Darbesinden Nasıl Kaçınılır?
Su darbesi, genellikle bir valf hızlı bir şekilde kapatıldıktan sonra meydana gelen sıvının aşırı basıncıdır. Borularda duyabileceğiniz belirgin bir ses çıkarır. Bu aşırı basınç, devrenin yırtılmasına kadar varabilen önemli hasarlar yaratabilir.
Su darbesinden kaçınmak için şunları yapabilirsiniz:
- Basıncı kontrol etmek için vanadan önce bir basınç regülatörü takın.
- Vanadan önce bir koç darbesi önleyici takın: koç darbesi önleyici, bir şok dalgasını azaltmak ve aşırı basıncı emmek için tasarlanmış bir tür genleşme deposudur.
- Devrenin bu kısmındaki basıncı azaltmak için valften önceki devrenin çapını artırın.
